Sytuacja na rynku owoców miękkich w bieżącym sezonie jest trudna. Rosnące koszty produkcji, zakłócenia na rynku, które spowodowała wojna w Ukrainie, utrudnienia w zbycie owoców czy niski poziom cen ich skupu to główne problemy, z którymi obecnie borykają się producenci.

Wojewódzkie Izby Rolnicze poinformowały Ministerstwa Rolnictwa o trudnościach ze zbytem owoców po cenach, które rekompensują poniesione koszty i gwarantują możliwość przetrwania gospodarstwa. Wielu rolników podejmuje decyzje o zaniechaniu zbioru np. malin, porzeczek, ponieważ nie ma możliwości sprzedaży plonu.

Krajowa Rada Izb Rolniczych w piśmie do MRiRW wskazała, że konieczne jest pilne rozszerzenie skupu na inne owoce miękkie: porzeczki, wiśnie, borówki, truskawki. Niezbędne jest opracowanie strategii ochrony i rozwoju rynku owoców i wprowadzenie rozwiązań systemowych, zapewniających stabilny rozwój gospodarstw produkujących owoce na przyszłość.

Resort Rolnictwa w swojej odpowiedzi potwierdził, iż sytuacja na rynku owoców miękkich w bieżącym sezonie jest trudna. Przekazano, iż Ministerstwo wraz z Rządem na bieżąco monitoruje sytuację na rynku owoców miękkich i podejmuje działania, aby tą sytuację poprawić.

Do tej pory:

• Polski Rząd przygotował przepisy uruchamiające nową pomoc w formie dopłat do oprocentowania kredytów bankowych. Każda firma, która skupuje owoce miękkie od polskiego rolnika lub prowadzi działalność w zakresie mrożenia tych owoców może otrzymać niskooprocentowany (2 proc.) kredyt w wysokości do 40 mln zł na 18 miesięcy z dopłatą państwa. Kredyty te są przeznaczone dla małych i średnich przedsiębiorstw i mają na celu zapewnienie płynności finansowej firmom skupującym w tym sezonie.
• W bieżącym sezonie zbiorów dwie spółki z udziałem Skarbu Państwa generujące dodatkowy popyt włączyły się w skup malin na zasadach rynkowych. Skup jest prowadzony na terenie województwa lubelskiego, które jest zagłębiem uprawy malin w Polsce.
• MRiRW podjęło starania na forum UE mające na celu czasowe wstrzymanie lub ograniczenie importu mrożonych malin z Ukrainy do momentu stabilizacji cen na rynku krajowym. W dniu 14 lipca 2023 r. Minister Rozwoju i Technologii na wniosek Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi wystąpił do Komisarza UE do spraw handlu Valdisa Dombrovskisa o objęcie mrożonych malin i truskawek tzw. środkami zapobiegawczymi, tj. zakazem importu z Ukrainy. Wniosek Polski został negatywnie oceniony przez KE.
• Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów przeprowadził kontrole u podmiotów zajmujących się skupem i przetwórstwem owoców miękkich w związku z podejrzeniem zmowy cenowej i wykorzystania przewagi kontraktowej przez te podmioty. Z ustaleń pokontrolnych wynika, że brak jest podstaw do twierdzeń, iż trudna sytuacja na rynku malin może być wynikiem zmowy cenowej skupów lub przetwórców.
• Resort rolnictwa na bieżąco prowadzi dialog z uczestnikami rynku (producentami i przetwórcami) wsłuchując się w ich głosy.

W odniesieniu do postulatu przywrócenia ceł na ukraińskie owoce miękkie poinformowano, że cła UE w imporcie owoców miękkich (świeżych i mrożonych) z Ukrainy są w pełni zliberalizowane na mocy Układu o stowarzyszeniu UE-Ukraina. Tak więc w normalnych warunkach handlu nie jest możliwe przywrócenie ceł.

Rozpatrując kwestię przeprowadzenia bardziej szczegółowych kontroli owoców importowanych do Polski poinformowano, że owoce miękkie świeże i mrożone podlegają kontroli Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych (IJHARS) nadzorowanej przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Państwową Inspekcję Sanitarną (PIS) nadzorowaną przez Ministra Zdrowia w zakresie zgodnym z obowiązującymi przepisami prawa.

Pełna treść odpowiedzi Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie sytuacji na tym rynku dostępna tutaj

Opracowanie: Magdalena Kołodziejek