Wielkopolska Izba Rolnicza - Partner KSOW informuje,
że w dniu 25 kwietnia 2023 r. podpisana została umowa
z Samorządem Województwa Wielkopolskiego na realizację operacji

Wespół w zespół – korzyści płynące ze współpracy rolników

Kwota kosztów kwalifikowalnych operacji wynosi: 17 901,00 zł

Operacja mająca na celu wskazanie korzyści płynących ze współpracy rolników w ramach grup producentów rolnych oraz stworzenie platformy do wymiany wiedzy i doświadczeń w zakresie działań grup producentów rolnych, współfinansowana jest ze środków Unii Europejskiej w ramach Schematu II Pomocy Technicznej „Krajowa Sieć Obszarów Wiejskich” Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020.

Planuje się, iż w wyniku realizacji operacji osiągnięte zostaną następujące rezultaty:

przeszkolenie łącznie 300 rolników biorących udział w trzech konferencjach, w zakresie korzyści płynących ze współpracy rolników w ramach grup producentów rolnych oraz stworzenie platformy do wymiany wiedzy i doświadczeń w zakresie działań grup producentów rolnych

Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich

na lata 2014-2020 - Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Jednocześnie informujemy o możliwości zarejestrowana się jako Partner KSOW
w bazie dostępnej na portalu internetowym http://ksow.pl.

„Wespół w zespół – korzyści płynące ze współpracy rolników”

Wielkopolska Izba Rolnicza w ramach Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich realizowała operację pn. „Wespół w zespół - korzyści płynące ze współpracy rolników dotyczącą współpracy producentów rolnych.  W ramach projektu odbyły się trzy konferencje: 15 lipca w Michalczy, następnie 8 września w Śremie Wójtostwie oraz 10 września w Rogożewie. Wzmocnienie pozycji lokalnych producentów żywności, to jeden z priorytetów obecnej polityki rolnej na szczeblu krajowym oraz unijnym. Konferencje miały na celu zachęcić rolników do współpracy, przekazując im wiedzę dotyczącą korzyści płynących ze wspólnego działania oraz wskazać na dobre praktyki poprzez prezentacje udanych inicjatyw w tym zakresie.

Program konferencji obejmował następujące tematy:

• Stan obecny i prawne aspekty zrzeszenia się producentów rolnych w nowej perspektywie
• Wsparcie dla organizacji producentów rolnych w ramach WPR 2023-2027
• Wspólna technologia kluczem do sukcesu – prezentacje firm
• Działania grup producentów rolnych - praktyczne aspekty
• Debata z udziałem przedstawicieli grup producenckich.

Partnerem projektu było Centrum Doradztwa Rolniczego, Odział w Poznaniu. Konferencje skierowane były przede wszystkim do rolników, w tym przedstawicieli grup producentów rolnych. Ponadto w spotkaniach uczestniczyli doradcy rolni, przedstawiciele instytucji związanych z rolnictwem, samorządów oraz firm z branży agro.

Tematyka konferencji dotyczyła możliwych form współpracy rolników na rynku. Jest to istotne zagadnienie zważywszy na to, że rolnik jest najsłabszym ogniwem łańcucha spożywczego. Globalizacja i koncentracja przemysłu środków produkcji oraz branży spożywczej i detalicznej sprawia, że rolnik jest określany w literaturze jako „odbiorca ceny”. Oznacza to, że pojedynczy rolnik w praktyce ma bardzo małe możliwości negocjowania ceny, za którą sprzedaje swoje produkty rolne oraz innych warunków transakcyjnych. W trakcie konferencji omawialiśmy aktualny stan zorganizowania się rolników w Polsce. Do najlepszych przykładów należy chyba branża mleczarska, która ciągle jeszcze opiera się na spółdzielniach mleczarskich, będących własnością rolników. Branża jako całość ma się bardzo dobrze, o czym świadczą wyniki eksportu. Nawet jeśli mniejsze mleczarnie mają dzisiaj problemy to są często przejmowane przez duże, spółdzielcze podmioty, które należą do liderów przemysłu mleczarskiego w Europie. Istnieją także przykłady grup producenckich, które zdołały stworzyć trwałe podmioty rynkowe. Jedną z nich jest Grupa Producentów Warzyw Chrobry, która pod inną nazwą powstała już w 2000 r. Początkowo Grupa wybudowała magazyn do cebuli i rozpoczęła wspólną sprzedaż tego warzywa. Niestety marże na tej działalności były zbyt niskie aby pokryć koszty spłaty rat kredytowych. Liderzy zdecydowali o zmianie profilu działalności w kierunku profesjonalnej uprawy ogórka korniszona na eksport. Przechowalnia cebuli została zamieniona na sortownię oraz magazyn chłodniczy. Tę działalność Chrobry prowadzi z dużym sukcesem do dzisiaj. Grupa posiada stałych odbiorców w Polsce oraz zagranicą. W ostatnich kilku latach Chrobremu udało się wejść ze swoimi produktami do kilku sieci detalicznych, wypierając z nich konkurencyjne produkty.

Omawiane były również kwestie związane z różnymi formami współpracy, począwszy od współpracy nieformalnej skończywszy na tworzeniu struktur formalnych takich jak spółdzielnie czy spółki. W szczególności zwracaliśmy uwagę na tworzenie konsorcjów w celu realizacji konkretnych celów. Takie mniej sformalizowane grupy rolników, przetwórców, instytutów badawczych zaczęły powstawać w ramach działania „Współpraca” finansowanego z mijającego już Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich. Ich celem było wdrożenie konkretnych rozwiązań technologicznych czy wprowadzenie na rynek nowych produktów. Rolnicy i inne podmioty współpracują z sobą na podstawie umowy konsorcjum, co nie generuje wielkich kosztów a pozwala na osiągnięcie celu. W ramach konsorcjum działa grupka pięciu rolników z powiatu jarocińskiego, zajmujących się rolniczym handlem detalicznym. Rolnicy wypracowali wspólną markę oraz logo „Prosto z zagrody”. Członkowie konsorcjum zakupili dla siebie maszyny i urządzenia służące produkcji i przygotowania do sprzedaży produktów bezpośrednio z gospodarstwa. Zakupiono również samochód dostawczy oraz założono sklep internetowy. W ten sposób rolnicy zwiększyli zasięg swojego oddziaływania oraz rozpoznawalność na rynku.

Omówiliśmy również źródła finansowania inicjatyw rolników, których celem jest realizacja wspólnych przedsięwzięć. Wsparcie finansowe dla nowo tworzonych grup producentów będzie kontynuowane w ramach KPS-u, jednak na dużo mniejszą skalę aniżeli miało to miejsce do tej pory. W trakcie konferencji omawiane były następujące formy pomocy:

1. Działanie „Tworzenie i rozwój organizacji producentów i grup producentów rolnych”- nabór trwał od 4 września do 3 października br. Pomoc skierowana była do nowych grup producentów rolnych uznanych od 1 stycznia 2023 r. oraz organizacji producentów uznane nie wcześniej niż 1 stycznia 2023 r. na podstawie przepisów ustawy z 11 marca 2004 r. o organizacji niektórych rynków rolnych albo ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o organizacji rynku mleka i przetworów mlecznych. Dofinansowanie nie dotyczyło podmiotów zrzeszających producentów mięsa drobiowego, owoców i warzyw, także produktów pszczelich.
2. Rozwój współpracy w ramach łańcucha wartości (dotacja) - poza gospodarstwem

Wsparcie jest kierowane do podmiotów posiadających status MŚP, tj. prowadzących działalność gospodarczą jako mikro, małe lub średnie przedsiębiorstwa z branży przetwórstwa rolno-spożywczego. Podmioty mogą dodatkowo prowadzić działalność w zakresie przetwarzania produktów ubocznych powstających w procesie wytwarzania żywności, odpadów żywnościowych oraz wytwarzania biogazu i innych biokomponentów. Dla przedsięwzięć realizowanych przez zorganizowane formy współpracy rolników prowadzących działalność jako grupy producentów rolnych i ich związki, spółdzielnie, spółdzielnie rolników, uznane organizacje producentów i ich zrzeszenia, organizacje międzybranżowe. Wysokość pomocy to do 50% kosztów kwalifikowalnych operacji i do 60% kosztów kwalifikowalnych operacji dla beneficjentów prowadzących działalność w formie zorganizowanych form współpracy rolników. Pomoc przyznana jednemu beneficjentowi w formie refundacji w okresie realizacji Programu wynosi maksymalnie 10 000 000 zł. A minimalnie 100 000 zł.

3. Działanie „Współpraca Grup Operacyjnych EPI”

Grupy EPI składają się z różnych grup podmiotów współpracujących na rynku (rolnicy, przetwórcy, naukowcy, przedsiębiorcy). Celem ich działania jest wdrożenie nowych, innowacyjnych rozwiązań w zakresie produkcji rolniczej, przetwórstwa, nowych produktów i technologii, innowacyjnych metod i sposobów sprzedaży i marketingu. Grupa może funkcjonować w formie konsorcjum (umowa cywilno-prawna). W ramach Działania grupa może zawnioskować o 50 000 zł na wsparcie przygotowawcze oraz o sfinansowanie kosztów operacji w wysokości 2 500 000 zł na realizację jednej operacji. Dotacja w 100% pokrywa koszty kwalifikowane.

Konferencje organizowane były w ścisłej współpracy z grupami producentów rolnych oraz gospodarstwami, które działają w ramach grup. Dzięki temu możliwe było przekazanie praktycznych aspektów dotyczących działania tych organizacji oraz przyjrzenie się produkcji, która jest prowadzona w gospodarstwach. Uczestnicy konferencji wzięli udział w pokazach polowych oraz wizytacji plantacji doświadczalnej odmian ogórka gruntowego Państwa Izabeli i Zbigniewa Stajkowskich z Michalczy, którzy są członkiem Grypy Producentów Warzyw „Chrobry” oraz wizytowali liczącą ponad osiemdziesiąt odmian plantacje doświadczalną pomidorów Państwa Elwiry i Leszka Chudziaków z Rogożewa członków Spółdzielczej Grupy Producentów Owoców i Warzyw dla Przetwórstwa Pudliszki. Konferencja, która odbyła się na terenie Zakładu Doświadczalnego Oceny Odmian w Śremie Wójtostwie poszerzona została o wizytacje plantacji pokazowej soi oraz prezentacje wyników doświadczeń podejmowanych w ramach Zakładu Doświadczalnego. Każda z konferencji stwarzała także okazję dla przedstawicieli firm branżowych do prezentacji swojej oferty w zakresie materiału siewnego oraz środków i technologii do produkcji warzyw i roślin białkowych.

Organizacja konferencji „Wespół w zespół - korzyści płynące ze współpracy rolników” współfinansowana była ze środków Unii Europejskiej w ramach Schematu II Pomocy Technicznej „Krajowa Sieć Obszarów Wiejskich Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020.

Wespół w zespół - korzyści płynące ze współpracy rolników

Wzmocnienie pozycji lokalnych producentów żywności, to jeden z priorytetów obecnej polityki rolnej na szczeblu krajowym oraz unijnym. Nie ulega wątpliwości, że rolnik powinien przetwarzać, to co produkuje i poprzez to wzmacniać swoją pozycję w łańcuchu dostaw. Przetwarzanie żywności to dzisiaj bardzo drogi i skomplikowany biznes. Wymaga dużych nakładów kapitałowych na spełnienie wyśrubowanych standardów jakościowych, sanitarnych czy weterynaryjnych. Przy niewielkiej skali działania pojedynczego gospodarstwa rolnego, takie inwestycje stanowią bardzo istotną barierę kapitałową. Przetwórstwem rolno-spożywczym  mogłyby się zająć grupy producentów rolnych. Powstało ich bardzo dużo, ale po 5-letnim okresie korzystania z dotacji, niewiele kontynuuje swoją działalność. To chyba największa porażka samych rolników ale i instytucji otoczenia rolnictwa. Dotacje zostały w większości skonsumowane i nie przyczyniły się do zbudowania trwałych podmiotów rynkowych. Tymczasem współpraca rolników np. w ramach grup producentów rolnych jest jednym z najskuteczniejszych narzędzi do wsparcia pozycji rolnika w łańcuchu żywnościowym. Nieustanie zmieniająca się rzeczywistość, konieczność rozpoznawania mechanizmów rynkowych i ciągłego śledzenia procesów zachodzących na rynkach poszczególnych produktów bywa bardzo często kłopotliwa dla pojedynczego producenta rolnego. Koniecznym staje się zatem poszukiwanie rozwiązań, które zachęcą rolników do współpracy i w ten sposób wzmocnią ich sytuację na rynku. Dzięki współpracy, np. w ramach grupy producentów, rolnik może produkować, wstępnie przetwarzać oraz sprzedawać swoje produkty.

Współpraca rolników jest działaniem pożądanym i premiowanym chociażby poprzez ułatwienia dla tworzenia rożnego rodzaju organizacji oraz wsparcie finansowe na ich działalność. Wspólne działanie zawsze jest bardziej skuteczne. Integrując produkcję, łącząc dostawy, tworząc większe partie towaru grupa producentów rolnych może wzmocnić swoją pozycję w łańcuchu dostaw, zachować większy wpływ na produkt finalny oraz uzyskać zdecydowanie lepszy wynik finansowy.

Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom rolników Wielkopolska Izba Rolnicza organizuje konferencję pn. Wespół w zespół – korzyści płynące ze współpracy rolników. Konferencja ma na celu zachęcić rolników do współpracy, przekazując im wiedzę dotyczącą korzyści płynących ze wspólnego działania oraz wskazać na dobre praktyki w tym zakresie. Dodatkowo program konferencji poszerzony zostanie o pokazy polowe oraz prezentacje oferty firm zaopatrujących producentów warzyw.

Program konferencji obejmować będzie:

• Prawne aspekty zrzeszenia się producentów rolnych w nowej perspektywie,
• Wsparcie dla organizacji producentów rolnych w ramach WPR 2023-2027,
• Działania grup producentów rolnych – praktyczne aspekty.

Ponadto w ramach konferencji zaprezentowane zostaną oferty przedstawicieli firm branżowych, pokazy polowe na plantacji ogórków oraz debata dotycząca korzyści osiąganych ze współpracy rolników. Do udziału w debacie zaprosimy ekspertów, rolników zrzeszonych w grupach producenckich oraz przedstawicieli firm branżowych. Tematyka debaty koncentrować się będzie wokół następujących zagadnień: dostosowanie produkcji artykułów rolnych do warunków rynkowych, wspólny zakup środków do produkcji, wynajem i wspólne użytkowanie maszyn, wzmocnienie pozycji na rynku, rozłożenie ryzyka rynkowego na wszystkich członków grupy.