Kolejne spotkanie z cyklu dotyczącego nieruchomości rolnych powracających do Zasobu Własności Rolnych Skarbu Państwa odbyło się 25 maja 2023 roku w Marzeninie. W wydarzeniu tym wzięło udział ponad 150 rolników z powiatów wrzesińskiego, gnieźnieńskiego, wągrowieckiego, słupeckiego, pleszewskiego, konińskiego, średzkiego i jarocińskiego.

Piotr Walkowski Prezes Wielkopolskiej Izby Rolniczej podkreślił na początku spotkania, iż po frekwencji rolników widać, jak ważny w Wielkopolsce jest temat możliwości powiększenia gospodarstw rodzinnych poprzez dzierżawę nieruchomości z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa. Wielkopolska Izba Rolnicza wyszła z inicjatywą organizacji takich spotkań na subregionach, aby w jak największym stopniu przybliżyć rolnikom informacje dotyczące planów OT KOWR w Poznaniu w perspektywie 2 letniej.

Jan Pauliński Członek Zarządu WIR prowadzący spotkanie zaznaczył, że sprawy te są niezwykle istotne dla rolników, gdyż dają możliwość rozwoju, w szczególności młodym rolnikom, którzy w głównej mierze przybyli na spotkanie.

Bogdan Fleming Dyrektor Oddziału Terenowego KOWR w Poznaniu, główny prelegent spotkani, stanowczo podkreślił, iż dzierżawcy, którzy w ustawowym czasie nie wyłączyli tzw. 30, nie mają możliwości przedłużenia umów dzierżaw. W najbliższych latach planowany jest powrót do Zasobu prawie 12 tys. ha, co jest ogromnym wyzwaniem dla OT KOWR w Poznaniu. W związku z powyższym powrót tych nieruchomości będzie rozłożony w czasie i zostanie przesunięty termin wydania dzierżawy, który zawsze będzie występował po zbiorach. Plan powrotu  nieruchomości w poszczególnych latach przedstawia się następująco:

• w powiecie wrzesińskim łącznie planowany jest powrót 1717 ha, w tym obecnie trawa przetarg na nieruchomości w gminie Września na 13 ha, a w 2024/2025 planowany jest powrót 1497 ha, a w gminie Nekla 207 ha.
• w powiecie gnieźnieńskim, w gminie Czerniejewo powrócą 2 ha w roku 2024/2025.
• w powiecie wągrowieckim łącznie do roku 2025 powróci 1589 ha, w tym w roku 2023 w gminie Wągrowiec 23 ha, a w latach 2025/2025 w gminie Skoki 693 ha, w gminie Mieścisko 376 ha oraz w gminie Gołańcz 497 ha.
• w powiecie słupeckim planowany jest powrót 293 ha w tatach 2023/2024 – w gminie Orchowo 275 ha oraz w gminie Zagórów 18 ha.
• w powiecie pleszewskim w roku 2023 powróci 1,68 ha w gminie Gołuchów.
• w powiecie konińskim w roku 2023 powróci 150 ha – w gminie Grodziec 119 ha, w gminie Kramsk 1,13 ha, w gminie Stare Miasto 2,4 ha, w gminie Golina 10,5 ha, w gminie Krzymów 1,5 ha, w gminie Wierzbinek 1,18 ha oraz w gminie Kazimierz Biskupi 14,5 ha.
• w powiecie średzkim na ten moment brak jest gruntów powracających do ZWRSP.
• w powiecie jarocińskim powróci w 2023 roku 5,35 ha w tym w gminie Jarocin 0,7 ha oraz w gminie Żerków 4,56 ha.

Przekazane przez Bogdana Fleminga Dyrektora Oddziału Terenowego KOWR w Poznaniu informacje zainicjowały bardzo ożywioną dyskusję na temat dotychczasowych działań i podejmowanych przez KOWR decyzji. Jednym z poruszanych problemów przez rolników był brak organizacji przetargów ograniczonych ofertowych. Zdaniem zebranych w przetargach licytacyjnych uczestniczą jedynie osoby posiadające duże gospodarstwa i przedsiębiorcy, których stać na licytowanie wysokich czynszów dzierżawnych. Przeciętny rolnik, a już w szczególności młody rolnik w przetargu, w którym decyduje zasobność portfela nie ma szans. Dla rolników bulwersujący jest fakt, iż pomimo ich wniosków i wniosków Wielkopolskiej Izby Rolniczej o organizację przetargów ofertowych, OT KOWT w Poznaniu odrzuca takie wnioski. Bogdan Fleming zaznaczył, iż konieczne jest urealnienie czynszów dzierżawnych w przetargach ofertowych określanych rozporządzeniem, gdy nie przystają do dzisiejszych realiów cenowych. Odpowiednie zmiany zostały złożone w Sejmie, ale na chwilę obecną nie zostały zatwierdzone.

Uczestniczący w spotkaniu rolnicy zadawali pytania Dyrektorowi OT KOWR w konkretnych sprawach, jak między innymi przedłużenie umowy dzierżawy w Jaworowie, która dwukrotnie została przedłużona, z tym, że zamiast ze spółką Romex to tym razem z osobą prywatną. A według wcześniejszych informacji grunty te miały trafić do rolników indywidualnych. W tej sprawie interweniowała w OT KOWR w Poznaniu również Wielkopolska Izba Rolnicza. Kolejna sprawa dotyczyła spółki Książ – Rol i planów OT KOWR  z nią związanych. Jak zapewnił B. Fleming umowa tej spółki miała wygasnąć w czerwcu. Są to 4 obiekty, które będą zrestrukturyzowane i za zgodą Ministra Rolnictwa zostanie utworzony Ośrodek Produkcji Rolniczej.

Rolnicy z gminy Krzykosy zwrócili uwagę na problem powstawania Centralnego Portu Komunikacyjnego oraz trasy S11. Zwrócili się z pytaniem, czy są przewidziane grunty zamienne dla rolników,np. pochodzące z wygasłych umów dzierżaw Spółki Top – Farms. Bogdan Fleming zapewnił, że przedstawi problem Dyrektorowi Generalnemu KOWR oraz Ministrowi Rolnictwa. Jan Pauliński Członek Zarządu WIR przekazał zebranym, że jest deklaracja w sprawie gruntów zamiennych, konieczne jest złożenie wniosku.

Kolejna sprawa poruszana tego dnia dotyczyła spółki RÓŻ- POL. Bogdan Fleming przekazał, iż na 220 ha w części zabudowanych, które pozostały z umowy dzierżawy, powstanie Ośrodek Produkcji Rolniczej. Zostanie zorganizowany przetarg w formie ofertowej, ograniczonej, w którym będzie mógł wziąć udział dotychczasowy dzierżawca. Rolnik z Orchowa poruszył również kwestię podziału nieruchomości, gdyż 160 ha podzielono na 10 działek i rolnicy zostali zobowiązani do samodzielnego ich podziału. B. Fleming wyjaśnił, iż KOWR nie ma możliwości podziału nieruchomości przed przetargiem, gdyż jest to czasochłonny i kosztowny proces.

Bardzo burzliwa była część spotkania dotycząca przeznaczenia do przetargu licytacyjnego nieruchomości zabudowanych o powierzchni ponad 240 ha w obrębie Budziejewo, gmina Mieścisko. Przetarg ten wygrał syn Dyrektora OT KOWR w Poznaniu, co spotkało się z oburzeniem rolników. Do OT KOWR w Poznaniu zostały skierowane przed ogłoszeniem przetargu wnioski WIR oraz rolników o zmniejszenie dzierżawy do 100 ha i organizację przetargu ofertowego, co nie spotkało się aprobatą KOWR. Sprawa była również przedstawiona przez WIR na Terenowej Radzie Społecznej. Bogdan Fleming wyjaśnił, iż po wielu pismach rolników i publikowaniu nieprawdziwych informacji sprawa została przedstawiona Dyrektorowi Generalnemu KOWR i wyjaśniona. Do kwestii ilości gruntów przy zabudowaniach odniósł się rolnik z powiatu wągrowieckiego, który stwierdził, że nie ma tutaj żadnych zasad. Kolejnym problemem jest to, że KOWR dopuścił do zniszczenia tych zabudowań przez dzierżawców i nie wyciągnął żadnych konsekwencji. Budynki te nie nadają się do prowadzenia hodowli zwierząt w obecnym zautomatyzowanym kształcie, gdyż są za stare. Większość z nich objęta jest ochroną konserwatorską, a prace związane z modernizacją i dostosowaniem do obecnych wymogów są zbyt wysokie. Dyrektor OT KOWR w Poznaniu wyjaśnił, że nie zmusza nowych dzierżawców do odbudowy, a wobec poprzednich są wyciągane konsekwencje. Należy zmienić ustawę, aby to na konserwatorze zabytków ciążył obowiązek utrzymywania takich nieruchomości.

Rolnicy uczestniczący w spotkaniu zwrócili się z prośbą o podziały nieruchomości przeznaczanych do dzierżawy tak, aby jak najwięcej rolników mogło skorzystać z dzierżawy gruntów z Zasobu. Jak wyjaśnił B. Fleming Oddział czyni takie starania, ale podział musi być dokonany tak, aby pasowały rozłogi, rowy, czy też klasy gruntów, gdyż od kiepskich gruntów KOWR nie może pobierać czynszu. Dużym zadowoleniem rolników zostało przyjęte oświadczenie Prezes Zarządu Gospodarstwa Rolno Hodowlanego Żydowo Spółka z o.o. Małgorzaty Pietrzak-Sikorska, że Spółka nie będzie aplikowała do KOWR o żadne grunty z powiatu wrzesińskiego i gnieźnieńskiego. Pani Prezes zadeklarowała jednocześnie, iż Spółka jest gotowa pomóc, tak jak to było w 2021 roku, gdyby jakieś nieruchomości Zasobu miały leżeć odłogiem.

 Jan Pauliński Członek Zarządu WIR zabrał głos w sprawie możliwości umorzenia czynszów dzierżawnych. Do WIR napływają sygnały, że rolnicy którzy wygrali przetargi z bardzo wysokimi czynszami nagminnie składają do KOWR wnioski o umorzenie czynszu dzierżawnego, np. z powodu suszy, czy gradobicia. Zdaniem Wielkopolskiej Izby Rolniczej można obniżać czynsz dzierżawny w przypadku zdarzeń losowych, bądź suszy, czyli okoliczności od których nie można się ubezpieczyć. W przypadku gradobicia i szkód łowieckich takie umorzenie nie powinno następować, ponieważ od gradobicia można się ubezpieczyć, a dzierżawiąc nieruchomości z Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa takie ubezpieczenie byłoby wskazane. W przypadku szkód wyrządzonych przez zwierzynę łowną, wypłacane są odszkodowania przez dzierżawcę lub zarządcę obwodu łowieckiego. W takiej sytuacji nie należy kolejny raz otrzymać rekompensaty za te same szkody w postaci obniżenia czynszu dzierżawnego. W związku z powyższym czynsze dzierżawne w sytuacji możliwości uzyskania wyrównania strat z innych źródeł nie powinny być poddawane umorzeniom, dzierżawcy powinni płacić taką kwotę jaką wylicytowali podczas przetargów. Dyrektor OT KOWR w Poznaniu zapewnił, iż każdy wniosek jest bardzo dogłębnie analizowany.

Na kolejne spotkanie z cyklu zapraszamy w połowie czerwca do Goli w powiecie gostyńskim.

Barbara Idczak