Wielkopolska Izba Rolnicza, podobnie jak inne organizacje rolnicze, z ogromnym rozczarowaniem przyjęła informację o porozumieniu między Komisją Europejską a Ukrainą w sprawie nowej umowy handlowej. Decyzja ta zapadła w ostatnim dniu polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej – bez żadnych konsultacji z państwami członkowskimi, a przede wszystkim bez dialogu ze środowiskiem rolniczym.

Informacja ta wywołała uzasadniony niepokój wśród polskich rolników. Istnieje bowiem realne ryzyko, że wejście w życie nowej umowy doprowadzi do poważnych problemów w sektorze rolnym, a nawet do jego zapaści. Co więcej, nawet Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Czesław Siekierski, który przewodniczył Radzie AGRIFISH, nie został poinformowany o szczegółach tego porozumienia.

Jeszcze kilka tygodni temu zapowiadano przywrócenie ceł na towary z Ukrainy, co miało przynieść rolnikom długo oczekiwaną stabilizację. Przez ostatnie dwa lata wielu producentów borykało się z drastycznym spadkiem cen skupu oraz trudnościami ze zbytem zbóż i rzepaku. Podczas II Wielkopolskiej Debaty Rolniczej europoseł Krzysztof Hetman zapewniał, że obowiązywać będzie umowa handlowa z Ukrainą na zasadach sprzed wybuchu wojny. Tymczasem zaledwie dzień później ogłoszono porozumienie w sprawie rewizji umowy DCFTA (Kompleksowej Umowy o Wolnym Handlu).

Według doniesień medialnych, nowa umowa przewiduje m.in. zwiększenie kontyngentów importowych na produkty rolne oraz utrzymanie importu zbóż. Choć pełny tekst porozumienia nie został jeszcze upubliczniony, wiadomo już, że Ukraina zobowiązała się do stopniowego dostosowania standardów produkcji rolnej do unijnych norm do 2028 roku – m.in. w zakresie dobrostanu zwierząt i ograniczenia stosowania pestycydów. Umowa zawiera także mechanizmy reagowania na zakłócenia rynkowe.

Zwiększone mają zostać kontyngenty importowe na produkty szczególnie wrażliwe, takie jak jaja, cukier czy pszenica, choć mają one pozostać poniżej historycznych poziomów, by chronić unijnych producentów. Ukraina z kolei zgodziła się na zwiększenie importu z UE wieprzowiny, drobiu i cukru, co ma wesprzeć producentów z państw graniczących z Ukrainą.

Mimo tych ogólnych zapowiedzi, wciąż brakuje kluczowych informacji – szczególnie dotyczących nowych poziomów kontyngentów taryfowych. Ministerstwo Rolnictwa poinformowało, że przeanalizuje treść umowy po jej oficjalnym przekazaniu przez Komisję Europejską, we współpracy z Ministerstwem Rozwoju i Technologii, w celu wypracowania stanowiska Rządu RP.czy budynków.

Rolnictwo potrzebuje stabilnej perspektywy dla swojego rozwoju i funkcjonowania. Rozwój gospodarstwa rolnego to dzisiaj olbrzymia inwestycja ze względu na koszty ziemi, maszyn, urządzeń czy budynków. Młodzi ludzie nie będą podejmowali takiego ryzyka bez stabilnej perspektywy rynkowej. W tym  kontekście bardzo dziwią kolejne działania Komisji Europejskiej, która nie konsultuje z rolnikami swoich decyzji. Włączenie Ukrainy do struktur UE, nie może odbyć się kosztem rolników i w sytuacji ich braku przy negocjacyjnym stole. Pamiętamy, czym zakończyła się próba wdrażania Zielonego Ładu w rolnictwie. Obecna sytuacja rodzi też pytania o rolę naszej prezydencji w obszarze rolnictwa oraz aktywność naszych przedstawicieli w instytucjach unijnych. Wejście Ukrainy do struktur unijnych to największe wyzwanie z jakim przyjdzie się mierzyć polskim rolnikom w najbliższej przyszłości. Wielkopolska Izba Rolnicza od lat apeluje o dialog w tej kwestii. Takie, jak to obecne zachowanie Komisji Europejskiej podkopuje już i tak wątłe zaufanie rolników to tej instytucji.

Opracowanie:

Paweł Dopierała

Aleksander Poznański

Andrzej Przepióra