Żniwa 2025 roku okazały się wyjątkowo trudne ze względu na kapryśną i często niesprzyjającą pogodę. Ulewne deszcze przeplatane krótkimi „oknami pogodowymi” utrudniały wjazd w pole, powodowały opóźnienia w pracach i zwiększały ryzyko strat w plonach. Rolnicy wskazują, że tegoroczny sezon wymagał nie tylko dużo większej elastyczności w planowaniu, ale również poniesienia dodatkowych kosztów, związanych z suszeniem i czyszczeniem surowca. Mimo tych trudności, tam gdzie warunki glebowe były lepsze i udało się wykorzystać krótkie okna pogodowe, plony osiągnęły zadowalający poziom. Poprawa pogody w miniony weekend sprawiła, że wreszcie można było zaobserwować wyraźne przyspieszenie prac polowych. Na polach ponownie pojawiły się kombajny, a tempo żniw znacząco wzrosło, co daje nadzieję na nadrobienie wcześniejszych opóźnień. W dużej części województwa żniwa są już na finiszu – zakłada się, że do końca tego tygodnia uda się zebrać plony. Ceny pszenicy i pozostałych zbóż w skupach maleją, a liczni rolnicy zmagają się dodatkowo z trudnościami w zbyciu plonów oraz konsekwencjami obfitych opadów deszczu. Krajowa Rada Izb Rolniczych wystąpiła do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi -  Stefana Krajewskiego w sprawie niskich cen skupu zbóż, w szczególności pszenicy oraz ograniczonego zainteresowania zakupem ze strony podmiotów skupujących, co może w istotny sposób wpłynąć na sytuację ekonomiczną gospodarstw rolnych. Zarząd Krajowej Rady Izb Rolniczych wnioskuje o podjęcie działań, które mogłyby: złagodzić skutki niskich cen skupu zbóż, m.in. poprzez instrumenty stabilizujące dochód rolników lub mechanizmy rekompensaty; wspomóc rolników dotkniętych skutkami nawalnych opadów, m.in. poprzez wsparcie doraźne i ułatwienia w dostępie do odszkodowań oraz zwiększyć krajowe wykorzystanie zbóż poprzez wsparcie ich przerobu w przemyśle spirytusowym. Przypominamy, że Wielkopolska Izba Rolnicza od dawna zwraca uwagę na nadwyżkę zbóż w naszym kraju. Nadwyżka produktów zbożowych jest wynikiem  wysokiego areału zbóż i kukurydzy, który wystąpił przy jednoczesnym spadku wielkości produkcji zwierzęcej, w tym trzody chlewnej.

Poniżej prezentujemy szczegółową sytuację żniwną w wybranych powiatach województwa wielkopolskiego.

Powiat złotowski

W powiecie złotowskim sprzyjająca pogoda utrzymująca się przez piątek, sobotę i niedzielę przyspieszyła tempo prac żniwnych i aktualnie zaangażowanie można ocenić na poziomie 60%. Jeżeli taka aura utrzyma się, to do końca tego tygodnia, to żniwa zostaną zakończone. Co do plonowania, to na gruntach średnich rolnicy deklarują osiągnięte plony zbóż na poziomie ok. 5/6 t/ha, na glebach dobrych dochodzą nawet do 10 t/ha. Jeśli chodzi o rzepak, to na gruntach średnich plony oscylują w granicach ok. 3 t/ha, a na gruntach dobrych ok. 4,5 t/ha. Wiosenne opady z drugiej połowy maja i czerwca pozwoliły roślinom na regeneracje, a tym samym na dobre plonowanie. Natomiast na gruntach Vi i VI klasy susza spowodowała jednak nieodwracalne straty i plony są bardzo niskie.

Powiat chodzieski, obornicki, wągrowiecki

Nastroje rolników wyraźnie się poprawiły w związku z prognozą pogody, która zapowiada stabilne i sprzyjające warunki aż do końca tygodnia. W powiatach skoszone jest obecnie 50-60% upraw. Plony są bardzo różne w zależności od gminy, jednak nadal problemem pozostają bardzo niskie ceny ziarna (w porównaniu do cen sprzed tygodnie spadły one o około 30-60zł). Średnie ceny skupu wynoszą: pszenica paszowa (740 zł/t), pszenżyto (650 zł/t), owies (500 zł/t), rzepak (1950 zł).

Powiat gnieźnieński, wrzesiński i średzki

Rolnicy z powiatu gnieźnieńskiego wskazują, że na ten moment pszenica wymłócona jest w 50%, a jej wilgotność waha się między 12-13,52%. Jeżeli chodzi o plonowanie to kształtuje się od 5 do 8 ton/ha w zależności od gleby oraz odmiany. Pszenżyto skoszone w 80%, a pozostałe zboża zebrane są w 60% z pól.  Żniwa rzepaku są już w 90% zakończone. Uzyskane plony są zróżnicowane i w dużej mierze zależą od jakości gleb – wahały się od 2,5 do 5,0 t/ha. Ceny w skupach utrzymują się na poziomie od 1950 do 2050 zł za tonę. Podobnie ma się sytuacja w powiecie wrzesińskim, jeżeli chodzi o rzepak. W mniejszych gospodarstwach zbiór zbóż jest już w zasadzie na ukończeniu, a większych żniwa jeszcze trwają – średnio w powiecie wrzesińskim jest ok. 50% wymłóconych zbóż: pszenica plonuje w granicach od 6 do 11t/ha, a pszenżyto od 4 do 7t/ha.

W powiecie średzkim na dzień dzisiejszy żniwa są na zaawansowanym poziomie. Rolnicy nadal skarżą się na niekorzystne warunki pogodowe, w ubiegłym tygodniu tak naprawdę prace polowe mogły być prowadzone tylko piątek, sobota i niedziela. Z powodu dużej wilgotności niestety można również zaobserwować rozwój chorób grzybowych. Jeżeli chodzi o plony ciężko jest jednoznacznie określić zbiór, dane spływające do biura są bardzo zróżnicowane. Z uzyskanych informacji wynika, że jęczmień ozimy został wymłócony prawie w 100 %, średnio 7t/ha, a jary około 60% 6t/ha w cenie około 630 zł brutto tona. Rzepak również 100%, średnio 4,2 t/ha ceny około 2010 zł/t. Pszenżyto zaawansowanie na poziomie 60% 3 t/ha a 6t/ha, cena około 660 zł/t.  Żyto, 60% zebrane około 3.8t/ha, owies 80%, 4 t/ha cena około 550 zł/t. Pszenica zebrana w około 50%, około 7t/ha ceny na poziomie, pszenica konsumpcyjna 780 zł/t, a paszowa około 710 zł/t. Rolnicy są zaniepokojeni, analizują koszty produkcji. Niektórzy decydują się na chwilowe wstrzymanie sprzedaży w nadziei na poprawę cen na rynku rolnym. Inni za to skarżą się na brak możliwości sprzedaży. Podsumowując, tegoroczne żniwa są ciężkie dla rolników, zarówno pod względem zbioru, który jest bardzo zróżnicowany w zależności od gleb, poprzez warunki pogodowe utrudniające prace, kończąc na ilości plonu i możliwościach sprzedażowych.

Powiat grodziski, wolsztyński i nowotomyski

W powiecie grodziskim stan zaawansowania żniw wynosi ok. 75 %. Poprawa pogody w miniony weekend sprawiła, że w końcu można zaobserwować postępy prac na polach. Jeśli według prognoz kolejne dni będą z dobrą pogodą, rolnicy powinni zebrać resztę swoich plonów. Średnie plony obserwowane lokalnie wynoszą - jęczmień jary 4 t/ha, pszenica 5t/ha,  pszenżyto 5 t/ha, żyto 4t/ha, owies 3,5 t/ha, rzepak 3t/ha. W skupach ceny i warunki (wilgotność, potrącenia) silnie zależą od jakości ziarna i terminu dostawy. Podobnie sytuacja przedstawia się w powiecie wolsztyńskim, jednak tam żniwa dobiegają już końca - stan ich zaawansowania wynosi ok. 90-95 %. Obserwuje się już nieliczne „kawałki” pól do skoszenia. Wilgotność ziarna i pogodowe „łapane” żniwa powodują potrącenia oraz konieczność suszenia — realny efekt: niższe ceny netto i dodatkowe koszty suszenia. Również obserwuje się miejscami zmiany jakości (np. „czernienie” pszenicy). Warte zaznaczenia jest to, że ceny mogą się różnić między jednym a drugim punktem skupu nawet o kilkadziesiąt zł/t, dlatego zawsze warto negocjować i porównywać oferty.

Rzepak został  zebrany z areału 1.909 ha na terenie powiatu nowotomyskiego.  Plon rzepaku wynosi w granicach 2,5 – 4,2 t/ha, a cena skupu waha się między 1950 – 2000 zł/t. Z kolei jęczmień ozimy zebrany z areału 2.560 ha. Plon wynosi od 4 – 8 t/ha. Cena skupu jęczmienia wynosi 620 – 650 zł/t.  Obecnie koszona jest  pszenica ozima, której areał do zbioru wynosi 5.220 ha, a plon kształtuje się w granicach 5 – 8 t/ha, a cena wynosi 700-750 zł/t. Pszenżyto plonuje w granicach 3-8t/ha przy cenie skupu ok. 650 zł/t. Żyto ozime  w zależności od jakości gleby na której jest uprawiane plonuje w granicach 3- 5 t/ha. Cena skupu żyta waha się w granicach 600 zł/t. Nie ma problemu ze skupem. Problem jest z jakościom ziarna, ponieważ opady spowodowały obniżenie jakości ziarna.

Powiat jarociński i krotoszyński

Ze względu na deszczowe warunki pogodowe w ubiegłym tygodni zbiory pszenic, pszenżyta i żyta rozpoczęły się na dobre w minioną sobotę. Weekendowa słoneczna aura sprzyjała zbiorom pszenic, pszenżyta i żyta. Zboża jare został już zebrane w 90%, ozime w 60% pozostały głownie do zbioru pszenice, pszenżyta i żyta. Problemem są miejscowo porażone grzybem plantacje. Plony pszenicy 6-8t/ha (770 zł/t), pszenżyta 5-7/ha (620 zł/t), żyto 4-6 t/ha (550 zł/t), jęczmień jary (620 zł/t)/ owies plon 3-4t.  

Powiat kępiński i ostrzeszowski

Żniwa w powiecie ostrzeszowskim i kępińskim są w toku. Rolnicy po ostatnich opadach wyjechali w pola od piątku. W obu powiatach żniwa są na półmetku, a ich postęp jest umiarkowany ze względu na ostatnio niekorzystne warunki pogodowe. Plony są generalnie dobre ilościowo, choć nieco niższe niż w poprzednim roku. Poważne obawy budzi jakość ziarna – pszenica konsumpcyjna często nie spełnia norm, co prowadzi do jej klasyfikacji jako paszowa. Ze względu na duże opady jakość ziarna ulega pogorszeniu – czernieje, duża wilgotność. Dużym utrudnieniem w koszeniu są miejscowe wyległe łany zboża co utrudnia zbór zbóż. Rolnicy zakończyli zbory rzepaku, jęczmienia ozimego,częściowo zostały zebrane pszenica, pszenżyto i żyto i owies. Plony rolnicy raportują, że są ogólne dobre pod względem ilości, ale niższe o 15 – 20% względem roku ubiegłego, zwłaszcza na glebach słabszych. Wynika to z opóźnień pogodowych i suszy sprzed sezonu. Jakość ziarna jest obniżona, co przekłada się na klasyfikację pszenicy jako paszowej zamiast konsumpcyjnej.

Opracowanie:

Biuro WIR